Thứ Sáu, 10 tháng 4, 2015

"Ai biểu mày dám nghỉ việc để... Đưa vợ đi đẻ!"

(NLĐO)- 6 tháng đầu năm, tôi bị hạ thi đua, cắt thưởng. Anh trưởng phòng nhân sự nói nửa đùa, nửa thật: "Ai biểu mày dám mất việc để đưa vợ đi đẻ! Đâu có luật lệ nào cho phép chuyện đó".

Vợ tôi chuyển dạ ngay hôm đoàn liên ngành đến đánh giá doanh nghiệp theo lịch. Tôi quýnh quáng đưa vợ vô bệnh viện, trên đường đi, tôi gọi cho bà giám đốc: "Em đưa vợ đi sanh, chị cho phép em vắng mặt hôm nay". Giám đốc của tôi gầm lên: "Không được. Không có lề luật nào cho phép mất việc để đưa vợ đi đẻ cả". Nói xong bà cụp máy, không đợi nghe tôi biểu hiện.



Vợ chồng tôi ở quê lên thành phố, chẳng có bà con thân thích. Vợ tôi chưa đến ngày dự sinh nhưng có nhẽ do trước đó làm việc nặng nhọc, lại sinh con so nên mới chuyển dạ sớm như vậy. Tôi biết công tác của doanh nghiệp là quan trọng nhưng vợ con tôi còn quan trọng hơn. Chính thành ra, tôi quyết định bất chấp lời giám đốc, nghỉ việc đưa vợ đi sinh.

Vợ tôi sinh khó. Chuyển dạ lâu, vỡ lẽ ối mà tử cung không nở nên chung cuộc phải mổ. Tôi phải gởi email xin nghỉ phép năm để lo cho vợ. Nhờ thế mà vợ con tôi bình yên ổn.

6 tháng đầu năm, tôi bị hạ thi đua, cắt thưởng. Anh trưởng phòng nhân sự nói nửa đùa, nửa thật: "Ai biểu mày dám nghỉ để đưa vợ đi đẻ! Đâu có luật lệ nào cho phép chuyện đó". Tôi gởi đơn khiếu nài nỉ. Giám đốc giải đáp: "Nếu du di cho anh thì không còn phép tắc, luật lệ gì nữa. Không cách chức anh là may. Về làm việc đi".

Tôi chỉ là anh nhân viên kế toán, có chức gì đâu mà cách? Nhưng không có khoản tiền thưởng thì gia đình nhỏ của tôi cũng gặp khó khăn. Thành thử, tôi kiếm việc làm thêm ban đêm. Tôi nhận sổ sách của một cơ sở sản xuất về làm. Tình cờ, chị chủ cơ sở cũng là nhân viên cũ của tổ chức. Mới nghe tôi là nhân viên của doanh nghiệp đó, chị đã nhìn tôi lom lom: "Bà Dung còn làm giám đốc không? Cái bà ấy...". Thấy chị bỏ lửng câu nói, tôi kinh ngạc: "Bà Dung sao hả chị? Giờ bả vẫn còn làm giám đốc, công ty gia đình mà".

Chị chủ cơ sở lắc đầu: "Tôi mất việc cũng tại bả. Má tôi ở quê bị bệnh, thằng em gọi điện về gấp. Tôi xin phép nghỉ làm về quê đưa bà già lên đô thị chữa bệnh, anh biết bà giám đốc Dung nói sao không? Bả nói, không có lệ luật nào cho phép nghỉ việc để đưa người thân đi khám bệnh cả. Tôi đã nghỉ hết phép, đành phải xin nghỉ không lương. Ngoài ra, vì cái lỗi đưa má đi bệnh viện mà tôi bị cắt thi đua. Chưa thấy ở đâu có người lãnh đạo vô cảm như vậy". Nói xong chị chủ cơ sở bật cười.

Bà giám đốc của tôi là người rất nguyên tắc. Cái gì luật quy định thì mới được phép làm; nếu không thì bất kể cán bộ hay nhân viên đều bị xử lý. Bà hay nói: "Bản thân tôi cũng phải chấp hành thì mới nêu gương cho mọi người. Khi chúng ta bước vào cổng đơn vị thì mọi việc phải bỏ lại bên ngoài".

Tôi lại nhớ đến chuyện "bỏ lại bên ngoài" của bà chủ mình. Bà có cô con gái độc nhất đã lấy chồng ở riêng. Anh con rể cũng là thương gia nên ít khi ở nhà. Chừng như quan hệ giữa hai mẹ con cũng có vấn đề vì cô con gái luôn dị đồng ý kiến với mẹ. Trước đây cô cũng làm ở công ty nhưng sau đó mất việc, đi làm cho một doanh nghiệp đối thủ của mẹ. Mẹ con không thuận thảo nên cũng ít lui tới.

Hôm đó tổ chức có cuộc họp quan yếu, có đối tác tham gia để nắm tình hình về năng lực sinh sản của công ty. Bà giám đốc tắt chuông điện thoại. Có mấy lần điện thoại rung lên nhưng bà không nghe. Họp xong vừa bước ra khỏi cửa thì cô thư ký mặt xanh lét đứng chờ...

Sau này chúng tôi nghe nói lại, con gái của bà giám đốc và chồng ôm đồm nhau dẫn đến xô xát. Anh chồng xô vợ ngã đập đầu vô cạnh tủ lạnh rồi bỏ đi tắm; lát sau trở ra thì thấy vợ ngút nhân sự. Anh ta hốt hoảng gọi cho mẹ vợ nhưng gọi mãi không được. Gọi vào đơn vị thì người ta bảo giám đốc đang họp, không nghe điện thoại...

May mắn là sau đó người láng giềng tốt bụng đã gọi dùm 115 nên con gái bà chủ của tôi mới được cứu.

Tôi không biết qua chuyện này, bà giám đốc có rút ra được kinh nghiệm gì không nhưng tháng trước chị tạp dịch dọn vệ sinh, mang một số chai lọ, giấy vụn bán ve chai lấy tiền mua cho thằng con một con gấu bông, bà giám đốc biết được đã la lên: "Có lệ luật nào cho phép lấy của đơn vị làm của riêng như vậy? Tháng sau cắt thi đua".

Vậy nhưng tháng này chị tạp dịch vẫn lãnh đủ lương, đủ thưởng ABC. Đây là trường hợp trước hết, bà giám đốc... Nói mà không làm. Chúng tôi giờ chỉ còn biết hi vọng vào... Ông trời và luật nhân quả!

Trường Minh

Làm cho nhà nước, làm cho tư nhân

(TBKTSG) - tổng giám đốc một tổ chức chuyên về nguồn nhân công đã từng nhận xét: “Ai đã làm ở khu vực nhà nước thì không thể làm nổi ở khu vực tư nhân hoặc đơn vị nước ngoài. Ngược lại, ai đã ở khu vực tư nhân thì khó thích nghi với khu vực quốc gia”. Tôi lại nghĩ khác.

Hơn 20 năm trước, sau tám năm làm ở một cơ quan quản lý quốc gia cấp thức giấc một thức giấc miền Nam Trung bộ, tôi vào thành thị và làm quản trị viên cấp trung tại một công ty tư nhân sản xuất hàng tiêu dùng thuộc loại hàng đầu Việt Nam lúc ấy. Quả tình, nhiều năm làm việc trong môi trường không đòi hỏi cao, thậm chí có thể ra quán cà phê thoải mái trong giờ hành chính, ban lãnh đạo đơn vị cứ tưởng tôi chẳng thể chịu nổi sức ép rất cao tại một doanh nghiệp tư nhân. Nhưng rồi tôi cũng quen.

Ở đơn vị này, lãnh đạo đơn vị rất quan hoài đổi mới, đặc biệt là xây dựng và hoàn thiện chế độ quản lý.

Họ nhìn trước được những thách thức của mai sau nên chủ động đổi thay hệ thống. Nhiều sáng kiến cải tiến mà tôi từng quan sát, chiêm nghiệm khi đi đây đi đó trước kia mau chóng được lãnh đạo tổ chức đưa vào triển khai trong thực tại. Nhưng khi lương lậu của hàng ngũ quản lý cấp trung và cấp cao (trong đó có tôi sau bốn năm làm việc) khá... “Nặng túi”, người ta khởi đầu tính chuyện thuê người mới để trả ít tiền hơn và cũng để có thêm những đề xuất mới khi mà những người cũ không còn nhiều ý tưởng nữa. Vậy là tôi làm đơn xin nghỉ việc để tránh cái cảnh “một thời để yêu và một thời để chết”. Rồi tôi qua một tổ chức tư nhân rất nức danh khác, nhưng không hợp văn hóa đao to búa lớn của họ. Một năm sau, tôi lại... Tung cánh chim!

Rời công ty tư nhân thứ hai, tôi bước chân vào công ty X, một đơn vị nhà nước nổi tiếng trong ngành dệt may thời đó.

Mấy ngày trước nhất, tôi mon men làm quen đồng nghiệp mới, hỏi một cô nhân viên phòng kế hoạch: “Em làm ở đây lâu chưa?”. Cô đáp bằng cái giọng miền Nam ngọt xớt: “Dạ mới 11 năm thôi anh à!”. Hỏi nhiều người khác thì cũng hao hao, mới làm có 12-15 năm là thông thường! Tôi bàng hoàng vì ở hai công ty tư nhân tôi làm việc trước đó, trừ hàng ngũ công nhân trực tiếp, còn thâm niên của nhân viên gián tiếp thì nhàng nhàng chỉ 2-3 năm.

Vậy, khác biệt trước nhất giữa khu vực quốc gia và khu vực tư nhân là làm quốc gia ít đổi thay công việc hơn (mà người ta hay nói là ổn định). Ở các công ty nhà nước lâu năm, không ít người gắn bó cả thế cục với tổ chức, khi về hưu còn xin cho con “một suất” để kế nghiệp mình. Trải nghiệm của tôi cho thấy quan hệ cư xử trong công ty quốc gia có phần tình cảm hơn các tổ chức tư nhân, nhất là vào các dịp lễ, Tết, đặc biệt là ngày lễ cần lao 1-5.

Do hàng ngũ nhân sự ở đơn vị nhà nước ít thay đổi nên doanh nghiệp gặp trở lực trong đổi mới, đặc biệt là đổi mới nhân sự, đó là chưa nói đến tình trạng con ông cháu cha. Do mọi người làm việc theo thói quen, thành lối mòn nên rất khó ứng dụng cái mới nếu thiếu “kiên tâm chính trị” từ ban lãnh đạo cao cấp của đơn vị.

Cũng may là lúc ấy tôi được lọt vào mắt xanh của giám đốc điều hành - một người đầy bản lĩnh, có tầm nhìn xa và ý thức đổi mới rất cao - nên nhiều đề nghị của tôi trở nên chính sách, quy định của đơn vị.

Tôi cũng nhận ra nếu không thuộc diện kề cận lãnh đạo, tức người mới từ bên ngoài vào mà là cấp thấp thì rất khó trụ trong môi trường như thế, vì các yêu cầu cải tiến thường khó lọt qua cửa cấp quản lý trực tiếp để đến cấp cao hơn. Họ dễ sinh chán nản và nghỉ việc.

Ở công ty nhà nước, tư duy làm kiểu công chức còn khá nặng. Đồng hồ là cái mọi người hay nhìn, cứ đến gần giờ về là phần nhiều lo “thu vén chiến trận”, chờ tiếng chuông reo là “em tan trường về”.

Trong khi đó, ở công ty tư nhân thì theo ý thức “làm hết việc chứ không hết giờ”. Tuy vậy, tôi biết nhiều đơn vị tư nhân lạm dụng tinh thần này để ép người lao động, nhất là đội ngũ quản lý. Giới chủ thường nói làm hết việc là trách nhiệm của cấp quản lý, đã hưởng lương trách nhiệm thì không tính làm thêm giờ, chỉ tính cho nhân viên. Theo tôi, làm hết việc chứ không hết giờ chỉ đúng khi trong tháng có 5, 7 ngày làm việc, hội họp đến 8 giờ tối thì cũng có đôi ba ngày ít việc được về sớm lúc 3, 4 giờ để thư giãn. Chứ ngày nào cũng đầu tắt mặt tối đến 7, 8 giờ tối mà không tính tiền làm thêm giờ thì lại là chuyện quan hệ lao động chứ không phải là trình bày tinh thần “làm hết việc chứ không làm hết giờ”.

Câu chuyện của tôi cho thấy không hoàn toàn là ai đã ở khu vực tư nhân thì sẽ khó thích ứng với khu vực quốc gia, và trái lại. Cũng không hẳn là từ khu vực tư nhân này thì sẽ chóng vánh hòa nhập được ngay với khu vực tư nhân khác. Câu chuyện của tôi cũng ít nhiều đề đạt phần nào ưu thiếu sót trong quản lý và dụng người của các tổ chức Việt Nam, cả tư nhân lẫn nhà nước.

Nguyễn Thiện | thesaigontimes.Vn

0 nhận xét :

Đăng nhận xét